Leren over innoveren: overzichtsstudie van wetenschappelijk onderzoek naar duurzaam vernieuwen in het voortgezet onderwijs

mmv Maartje van der Weide & Cissy Pater

Samenvatting

Deze review tracht de belangrijkste bevindingen van ruim tweehonderd onderzoeken, beschreven in enkele duizenden pagina’s wetenschap- pelijke literatuur, samen te vatten in een relatief korte en toegankelijke tekst. Het is gebaseerd op onderzoek naar het tot ontwikkeling brengen van talenten van leerlingen, het versterken van motivatie en betrokkenheid van leerlingen en het verminderen van uitval, het stimuleren van professionalisering van docenten en duurzaam vernieuwen. Zijn uit onderzoek dat zoveel thema’s omvat terugkerende aandachtspunten voor scholen te destilleren? Bij het bestuderen van de grote hoeveelheid wetenschappelijke literatuur vielen zeven factoren op waarvan keer op keer het belang werd onderstreept. Ze zijn te formuleren als aandachtspunten in de vorm van zeven C’s.

Concentratie

Activiteiten gericht op het verbeteren en vernieuwen van scholen hebben focus en een duidelijk doel nodig. Dat doel moet verbonden zijn met leren en doceren. De uitwerking moet rekening houden met het noodzakelijke evenwicht tussen de tech- nische en de sociale kant van het onderwijs.

Coherentie

Het is zaak de coherentie tussen verschillende activiteiten in de school blijvend te bewaken. Coherentie is ook nodig tussen het doel van plannen en de inzet van faciliteiten om die plannen te realiseren.

Commitment

Commitment en eigenaarschap van docenten en schoolleider is essentieel. Duurzaam vernieuwen is ook sterk gebaat bij commitment van mensen buiten de school, zoals schoolbesturen, overheden en ouders.

Community

Scholen die een (leer)gemeenschap vormen, faciliteren het leren en verminderen de kans op uitval. Dat geldt voor leerlingen én docenten. Een verandering moet kunnen bouwen op enige hechtheid in de sociale infrastructuur. De kracht van een gemeenschap wordt een zwakte als hechte relaties open communicatie verhinderen.

Continuïteit

Het succesvol implementeren van veranderingen binnen scholen duurt jaren. Duurzaam vernieuwen vereist continuïteit, zowel in het docententeam als in de schoolleiding.

Consistentie

Duurzaam vernieuwen in scholen is gebaat bij consistentie in de omgeving. Scholen worden geholpen als organisaties die invloed uitoefenen op scholen hun beleid op elkaar afstemmen

Context-management

Scholen die erin slagen duurzaam te vernieuwen blijven trouw aan hun eigen uitgangspunten en houden de regie in eigen hand. Ze betrekken anderen bij hun plannen en stemmen die voortdurend af op hun omgeving. Zij slagen er in de omgeving voor hen te laten werken.

 

Waslander, S. (2007). Leren over innoveren. Overzichtsstudie van wetenschappelijk onderzoek naar duurzaam vernieuwen in het voortgezet onderwijs. Utrecht: VO Project. 

Aanbevolen

Lees meer

Vijf jaar innoveren: opbrengsten uit het innovatieproject

Wanneer is innoveren succesvol? Het Innovatieproject maakt opnieuw duidelijk hoe lastig die twee woorden combineren. Is het tussentijds stoppen met een vernieuwin...

Lees meer