Covid-19 en bestuurlijk (on)vermogen in het onderwijs

Essay

Samenvatting

Een stelsel van multi-level governance, zoals het Nederlandse onderwijs, heeft drie vormen van bestuurlijk vermogen nodig om goed te functioneren. Namelijk: bestuurlijk vermogen op centraal niveau, op decentraal niveau en zogeheten interactief bestuurlijk vermogen. Al deze drie vormen vertonen al langer serieuze gebreken. Dit essay beschrijft hoe de Covid-19-crisis blootlegt het aan schort. Wederom blijkt dat de pandemie bestaande zwaktes onthult en uitvergroot. Partijen in het onderwijs houden elkaar al jaren gevangen in disfunctionele bestuurlijke verhoudingen. De Covid-19-crisis heeft dat patroon niet kunnen doorbreken.

Inleiding

Maart 2020. Terwijl het coronavirus zich door Nederland verspreidt, verkondigen minister-president Mark Rutte en onderwijsminister Arie Slob op persconferenties dat de scholen openblijven. Op datzelfde moment hebben onderwijsbestuurders en schoolleiders op verscheidene plekken in het land dan al besloten om scholen te sluiten.

Najaar 2020. Tegen de achtergrond van snel oplopende besmettingen, besluit de regering dat schoolgebouwen opnieuw dicht moeten. Desondanks blijven diverse scholen volledig open; onderwijsprofessionals hebben met eigen ogen gezien wat een schoolsluiting voor leerlingen betekent.

Voorjaar 2021. Onderwijsminister Slob verplicht alle scholen weer volledig open te gaan. Verscheidene bestuurders nemen het voor kennisgeving aan; hun scholen blijven half open. Ze worden op het matje geroepen, maar daar blijft het bij.

Zoveel is duidelijk: Haagse besluitvorming is één ding, de dagelijkse realiteit in duizenden scholen is iets anders. Is dat een probleem? Een zekere kloof tussen beleid en praktijk is immers onvermijdelijk, al helemaal in crisistijd. Maar hier is meer aan de hand.

 

Waslander, S. (2021). Covid-19 en bestuurlijk (on)vermogen in het onderwijs. In: Essaybundel institutionele verhoudingen tijdens en na crisistijd. Den Haag: Programmadirectoraat Samenleving en Covid-19. pp. 41 - 52.